Η άνοιξη φτάνει στην Κοιλάδα των Μούμιν και μαζί της φέρνει και το μαγικό καπέλλο του Μεγάλου και Τρανού Μουμέρλιν. Το βρίσκουν ο Μούμιν και οι φίλοι του, ο Σνούφκιν και ο Σνίφιν στην κορυφή του λόφου και το παίρνουν σπίτι. Μα όταν το χρησιμοποιούν ως καλάθι αχρήστων, διαπιστώνουν πως τα σκουπιδάκια που ρίχνουν μέσα του μεταμορφώνονται σε μικρά μαλακά συννεφάκια, που μπορούν να τα καβαλικέψουν και να πετάξουν! Μα δεν αργούν να καταλάβουν πως ο,τι (και όποιος) μπαίνει μέσα στο καπέλο του Μάγου, αλλάζει μορφή! Κι όταν ο Μούμιν φοράει το καπέλο στο κεφάλι του, μεταμορφώνεται και γίνεται ένας Μούμιν αλλιώτικος, που κανείς δεν τον γνωρίζει.

Η οικογένεια Μούμιν, με τους πολλούς και διάφορους συγγενείς και φίλους της, που κατά καιρούς φιλοξενούνται στο Σπίτι στην Κοιλάδα, είναι μεταξύ των σπουδαιότερων χαρακτήρων, που έχει να επιδείξει η παιδική λογοτεχνία. Οι ιστορίες τους, γραμμένες και εικονογραφημένες από την Τούβε Γιάνσον, ξετυλίγονται μέσα σ’ έναν κόσμο μαγικό, όπου κατοικούν πλάσματα της φαντασίας - αλλά με τόσο αναγνωρίσιμα ανθρώπινα χαρακτηριστικά! Σαν όλα τα σπουδαία έργα της παιδικής λογοτεχνίας δεν απευθύνονται μόνο σε παιδιά, αλλά σε αναγνώστες κάθε ηλικίας.

Παρά την ηλικία τους (πρωτοεμφανίστηκαν στη δεκαετία του σαράντα, μέσα στην αναστάτωση και τη σκοτεινιά του πολέμου) τα Μούμιν εξακολουθούν να μιλούν σε κάθε εποχή χάρη στην πρωτοποριακή ακόμα στάση τους απέναντι στη ζωή, στην ομορφιά, στην τέχνη, στην οικογένεια, χάρη στο συχνά ανατρεπτικό τους χιούμορ, χάρη στη σπάνια αυθεντικότητα που διακρίνει τις σχέσεις και τα όνειρά τους. Ως παιδικές ιστορίες οι ιστορίες των Μούμιν είναι αστείες, ενδιαφέρουσες, σφιχτοδεμένες. Αλλά σε όλες διακρίνεται κι ένας βαθύτερος τόνος που κεντρίζει τη σκέψη των ενηλίκων αναγνωστών. Οι χαρακτήρες, άλλωστε, είναι εκπληκτικά σύνθετοι και πειστικοί.

Η σειρά έχει μεταφραστεί σε 42 γλώσσες και, επίσης, έχει δραματοποιηθεί για το θέατρο, την όπερα, τον κινηματογράφο, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση.